Chcemy w Polsce więcej obszarów Ramsar

Napisany przez Klub Przyrodników dnia 4 lutego 2011.
Zapisano w Nowości, Prawo
Tagi: , , , ,

Szanowny Panie Ministrze,
40-lecie podpisania Konwencji Ramsarskiej (Konwencja o obszarach wodno-błotnych mających znaczenie międzynarodowe, zwłaszcza jako środowisko życiowe ptactwa wodnego) jest okazją do zwrócenia uwagi na fakt, że lista Obszarów Wodno-Błotnych o Znaczeniu Międzynarodowym, zgłoszonych przez Polskę do tzw. spisu Ramsar, o którym mowa w Art. 2 Konwencji, pozostaje nieadekwatna do walorów przyrodniczych ekosystemów mokradłowych Polski.

Polska lista obszarów Ramsar (ostatnio rozszerzona w 2002 roku) liczy zaledwie 13 obiektów: Rezerwat przyrody Jezioro Łuknajno, Park Narodowy Ujście Warty, Rezerwat przyrody Jezioro Karaś, Rezerwat przyrody Jezioro Siedmiu Wysp, Rezerwat przyrody Świdwie, Biebrzański Park Narodowy, Słowiński Park Narodowy, Rezerwat przyrody Stawy Milickie, Narwiański Park Narodowy, Poleski Park Narodowy, Wigierski Park Narodowy, Rezerwat przyrody Jezioro Drużno, subalpejskie torfowiska w Karkonoskim Parku Narodowym. Kontrastuje to z 28 obszarami na niewielkich przecież Węgrzech, 14 obszarami w maleńkiej Słowacji, 34 obszarami w Niemczech, 50 obszarami w Holandii, 38 w Danii, 168 w Wielkiej Brytanii.

Od 2005 r., decyzją 9CoP Konwencji Ramsar, obowiązują nowe, zaktualizowane kryteria uznawania obszarów wodno-błotnych za mokradła o znaczeniu międzynarodowym, co powinno być potwierdzone zgłoszeniem ich do spisu Ramsar. Według tych kryteriów, jeszcze kilkadziesiąt dodatkowych obszarów mokradłowych w Polsce powinno być zgłoszonych do spisu.

W 2009 r. na zamówienie Ministra Środowiska opracowana została „Czerwona lista obszarów wodno-błotnych w Polsce”, będąca próbą zastosowania aktualnych kryteriów Ramsar do mokradeł Polski. Lista ta objęła 43 obiekty, które spełniły przedmiotowe kryteria.

Wnioskujemy więc o podjęcie prac nad zgłoszeniem nowych polskich obszarów mokradłowych do Spisu Ramsar, a także o pełne spożytkowanie przedmiotowego opracowania. Sugerujemy też, że „Czerwona lista obszarów wodno-błotnych w Polsce” nie powinna pokrywać się kurzem w szufladach pana urzędu, a zasługuje na spopularyzowanie – w formie wydania drukiem bądź udostępnienia w ramach serwisu internetowego, tak samo udostępniony został choćby katalog obiektów geoturystycznych. Mokradła i ich przyroda są cennym elementem polskiego dziedzictwa przyrodniczego – powinniśmy być z nich dumni.

Propozycja ta jest podtrzymaniem naszego postulatu „40 obszarów na 40-lecie Konwencji Ramsar”, jaki przekazaliśmy już Generalnemu Dyrektorowi Ochrony Środowiska 7 kwietnia 2010 r. (w odpowiedzi na jego zapytanie dotyczące form obchodów 40-lecia Konwencji).

Dla przykładu, uważamy że do spisu Ramsar powinny być jak najszybciej zgłoszone następujące obiekty:

  1. Torfowiska Orawsko-Nowotarskie: unikatowy w skali Europy Środkowej kompleks torfowisk górskich i podgórskich, z doskonale wykształconymi kopułowymi torfowiskami wysokimi, a także wraz z elementami kulturowymi związanymi z eksploatacją torfu.
  2. Dolina Rospudy: jedno z najlepiej zachowanych w naszej części Europy torfowisk soligenicznych z roślinnością mechowiskową, którego ocalenie przed zniszczeniem przy budowie obwodnicy Augustowa stało się szeroko znane w świecie i jest symbolem pozytywnych przemian, jakie dokonały się w Polsce w podejściu do ochrony środowiska.
  3. Torfowiska Gór Izerskich: unikatowy w Europie, transgraniczny z Republiką Czeską kompleks torfowisk górskich; grupujący pełną sekwencję i zróżnicowanie torfowisk górskich w różnych położeniach topograficznych: od wysoko położonych torfowisk grzbietowych, przez torfowiska stokowe, po rozległe torfowiska dolinowe. Do spisu Ramsar ten obiekt mógłby być włączony przez poszerzenie zakresu obszaru „subalpejskie torfowiska w Karkonoskim Parku Narodowym”.
  4. System rzeczno-jeziorny zlewni Drawy: jeden z najlepiej zachowanych w Europie Środkowej system rzek włosienicznikowych (siedlisko przyrodnicze 3260) o charakterze zbliżonym do naturalnego, oraz unikatowy obszar występowania wszystkich czterech podstawowych ekologicznych typów troficznych jezior: oligotroficznych jezior lobeliowych, mezotroficznych jezior ramieniowych, jezior eutroficznych oraz jeziorek dystroficznych. Rdzeniowa części tego potencjalnego obszaru jest chroniona jako Drawieński Park Narodowy.
  5. Dolina Środkowej Wisły: jedna z ostatnich dzikich rzek na kontynencie europejskim, płynąca naturalnym korytem o roztokowym charakterze, tworząca stale nowe odgałęzienia, wyspy, odsypiska i rozlewiska. Obszar o wyjątkowych walorach ornitologicznych.
  6. Mokradła Borów Dolnośląskich: Zespół rozproszonych obiektów w Borach Dolnośląskich – kompleks stawów rybnych i mokradeł, odpowiednik położonego o niemieckiej stronie obszaru Ramsar Peitzer Teichgebiet. Wybitne w skali środkowej Europy skupienie gatunków torfowiskowych o atlantyckim typie zasięgu, w tym populacja wrzośca bagiennego, olbrzymie populacje przygiełki brunatnej i rosiczki pośredniej.
  7. Pojezierze Bytowskie: obszar najgęstszego na niżu Europy skupienia torfowisk kotłowych, gromadzący silne zasoby flory i fauny torfowiskowej. Dotykowo skupienie oligotroficznych jezior lobeliowych w pobliżu południowej granicy ich europejskiego zasięgu geograficznego.
  8. Zachodniopomorskie Torfowiska Bałtyckie: Zespół rozproszonych na Pomorzu (woj. zachodniopomorskie) kopułowych torfowisk wysokich typu bałtyckiego, na południowej granicy europejskiego zasięgu tego typu torfowisk. Obszar powinien składać się z czterech osobnych obiektów – najlepiej zachowanych torfowisk bałtyckich w kraju: Bagno Kusowo, Janiewickie Bagno, Słowińskie Błota, Warnie Bagno
  9. Dolina Dolnej Odry i Zalew Szczeciński: Ujściowy odcinek Odry z Międzyodrzem, Zalewem Szczecińskim, ramionami ujściowymi, wsteczną deltą Świny. Unikatowy kompleks ekosystemów hydrogenicznych związanych z rzeką, unikatowy zalew o charakterze przejściowym między wodami śródlądowymi a morskimi.
  10. Kompleks Jeziora Mamry: Najlepiej zachowany fragment Wielkich Jezior Mazurskich. Jest to największy pod względem objętości (ok. 1,1 km3) kompleks wód śródlądowych w Polsce.

Pozostałe obiekty ujęte na „Czerwonej Liście obszarów wodno-błotnych w Polsce”, i tym samym zasługujące na rozważenie co do ich zgłoszenia do spisu Ramsar, to:

  1. Ujście Wisły i Zalew Wiślany
  2. Dolina Środkowej Warty
  3. Dolina Sieniochy
  4. Jeziora Wdzydzkie
  5. Dolina Rurzycy
  6. Dolina Słupi
  7. Dorzecze Krutyni
  8. Mokradła Pniewskie
  9. Jezioro Brenno
  10. Doliny Pliszki i Ilanki
  11. Ostoja nad Brdą (Wielki Sandr Brdy)
  12. Mysie Jeziora
  13. Ostoja Zapceńska i Sandr Brdy – część północna
  14. Ujście Odry
  15. Pradolina Warszawsko-Berlińska
  16. Torfowisko Zocie
  17. Dolina Debrzynki
  18. Dolina Leniwej Obry
  19. Błota Rakutowskie
  20. Trzebiatowsko-Kołobrzeski Pas Nadmorski
  21. Torfowisko Gązwa
  22. Zatoka Pomorska
  23. Jezioro Miedwie
  24. Pojezierze Myśliborskie
  25. Dolina Radwi
  26. Źródliska Flinty
  27. Torfowisko Rzecińskie
  28. Okonek
  29. Wody Suwalskiego Parku Krajobrazowego
  30. Mętne
  31. Torfowiska pod Zieleńcem
  32. Stawy Łężczok

Kilka innych obszarów – np. Rzeka San, Zatoka Pucka, Łęgi w dolinie Środkowej Odry – także spełnia kryteria Obszaru Wodno-Błotnego o Znaczeniu Międzynarodowym i oczekuje na opracowanie.

Liczymy, że podejmie Pan decyzję o zainicjowaniu prac nad rozszerzeniem polskiego wkładu do listy obszarów wodno-błotnych o znaczeniu międzynarodowym.

Świebodzin, 2 lutego 2011 r.
(Międzynarodowy Dzień Mokradeł)

Robert Stańko
Prezes Klubu Przyrodników