Na tropie rysia
Co najmniej 32 rysie stwierdzono w dużych kompleksach leśnych na terenie Polski północno-wschodniej, w tym 9 rysiów na obszarze Mazur – wynika z raportu opracowanego na zlecenie organizacji ekologicznej WWF Polska.
Wyniki tegorocznych tropień rysiów w Polsce północno-wschodniej, w porównaniu z danymi z lat poprzednich wykazują na wyraźny spadek liczebności tego gatunku w Puszczy Białowieskiej, Puszczy Augustowskiej i Puszczy Piskiej, w miarę stabilną sytuację w Puszczy Knyszyńskiej oraz pojawienie się rysi w innych mniejszych kompleksach leśnych Mazur, w Puszczy Rominckiej i Boreckiej. Prawie 1/3 zidentyfikowanych osobników stwierdzono na Mazurach, gdzie prowadzona jest reintrodukcja gatunku, pozostała część na Podlasiu.
Autorzy raportu WWF wskazują na ogólnie zły stan populacji rysi w województwie podlaskim. Szczególnie zaniepokoiła ich bardzo mała liczba grup rodzinnych (samice z młodymi), w tym brak nowonarodzonych rysiów w Puszczy Białowieskiej. Badacze z Białowieży sugerują, że istnieją czynniki ograniczające sukces rozrodczy lub efektywność wychowywania młodych. Należy do nich m.in. niska liczba saren, stanowiących podstawę pokarmu rysia. W Puszczy Białowieskiej liczebność populacji sarny utrzymuje się na niskim poziomie, około 1000 osobników.
Zimowe tropienia są powtarzane, co pewien czas, w tych samych kompleksach leśnych i pozwalają nam poznać tendencje w zmianach liczebności rysiów – tłumaczy Stefan Jakimiuk z WWF Polska. – Od kilku lat obserwujemy zjawisko przemieszczania się tych drapieżników do mniejszych lasów, położonych poza Puszczą Piską. Z jednej strony oznacza to spadek liczby rysiów w Puszczy Piskiej z 7 osobników wykazanych 2011 roku do czterech wytropionych dwa lata później, z drugiej zaś strony bardzo cieszy ponowne zasiedlenie przez rysie Puszczy Boreckiej i Puszczy Rominckiej, gdzie odnotowano łącznie 5 rysiów, w tym samicę z dorastającym młodym. Wiemy też, dzięki informacjom uzyskanym z obroży telemetrycznej, że w lutym tego roku zawędrował w ten region również jeden z rysiów (samiec) przywiezionych w 2012 roku z Estonii.
Niestety również w Estonii tropienia z ostatniej zimy wykazały bardzo wyraźny spadek liczebności rysiów, w tym spadek o 1/3 liczby samic z młodymi. Spadek ten jest jednak nierównomierny – jest on znacznie większy w dużych kompleksach leśnych. Przyczyną może być niska liczba saren na tych obszarach w wyniku długich i ostrych zim w sezonach 2010/11 i 2011/12. Sarna jest gatunkiem szczególnie wrażliwym na długo zalegającą, a zwłaszcza zmarzniętą pokrywę śnieżną.
Niższe zagęszczenie sarny w środku dużych kompleksów leśnych nie jest dla nas zaskoczeniem – dodaje Jakimiuk. – Niestety ostre i długie zimy dodatkowo mogą obniżać ich liczebność. Dlatego w ramach naszego projektu prowadzimy działania poprawiające bazę pokarmową jeleniowatych na obszerze objęte projektem reintrodukcji rysi. Chodzi o zwiększenie dostępności pokarmu dla sarny i jelenia przez cały cykl roczny. Na bardziej wyraźne efekty tych działań będziemy musieli poczekać jeszcze kilka lat. Mamy nadzieję, że zanim poprawi się sytuacja z sarną w Puszczy Piskiej, to populacja rysiów na Mazurach będzie stabilizować się w oparciu o sąsiednie, mniej rozległe lasy, gdzie zagęszczenie sarny jest większe.
Obecne problemy z nizinną populacją rysiów w Polsce północno-wschodniej budzą zaniepokojenie. W obecnej sytuacji brakuje korytarzy migracyjnych między kompleksami leśnymi, którymi rysie mogłyby się przemieszczać. Dlatego wśród działań zaplanowanych w projekcie WWF Polska znalazła się nie tylko odbudowa lokalnej populacji rysi na Mazurach, ale też poprawa ich bazy pokarmowej oraz poprawa łączności ekologicznej w ramach Północnego Korytarza Ekologicznego. Tegoroczne tropienia dowiodły też potrzeby kontynuacji monitoringu nizinnej populacji rysiów, uwzględniając również mniejsze kompleksy leśne, gdzie coraz częściej spotykane są te drapieżniki.
WWF chroni rysie w ramach projektu „Aktywna ochrona populacji nizinnej rysia w Polsce”, współfinansowanego przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko.
Partnerem w działaniach na rzecz przywrócenia rysia do mazurskich lasów jest Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Olsztynie.
Więcej informacji:
Paweł Średziński, WWF Polska, psredzinski@wwf.pl, tel. 604631633.
Razem z Tobą będziemy chronić rzeki i lasy, ratować zagrożone gatunki zwierząt. Wspólnie będziemy przeciwdziałać dalszym zmianom klimatu. Pomożesz nam uczyć innych, jak szanować Życie na Ziemi. 
