Po co zieleń na blokowisku?

Napisany przez Łukasz Misiuna dnia 23 marca 2016.
Zapisano w Bioróżnorodność, Budownictwo, Nowości
Tagi: , , , , , , ,

Jednym z elementów kształtujących wygląd ale też funkcje osiedla mieszkaniowego jest zieleń osiedlowa. Dobrze zaprojektowany drzewostan miejski powinien podkreślać istniejące szlaki komunikacyjne, pełnić funkcję bariery przed hałasem i zanieczyszczeniem, zaznaczać granice pomiędzy obszarami o różnej roli (np. zamiast płotów, barierek, słupków), pełnić rolę chroniącą przed nadmiernym wysuszeniem gruntu, zapyleniem, zanieczyszczeniem powietrza oraz rolę chłodzącą i chroniącą drogi i chodniki przed niszczeniem. Place osiedlowe mogą być zagospodarowane zielenią pełniąc funkcję osiedlowych miniparków, zieleńców, ogrodów o dużym znaczeniu poprawiającym estetykę ale przede wszystkim dając możliwość wypoczynku, relaksu i zabawy. Istniejący trend w kierunku budowy „sztucznych” placów zabaw wyposażonych w specjalną infrastrukturę, pozbawionych drzew i krzewów odbiera dzieciom możliwość kontaktu z przyrodą co negatywnie wpływa na ich rozwój emocjonalny, intelektualny i zdrowie.

Drzewa leczą

Badania przeprowadzone nad znaczeniem drzew w mieście wskazują, np., że jeden 100 letni buk zaspokaja zapotrzebowanie na tlen 10 mieszkańców, to samo drzewo ochładza i nawilża powietrze tak jak 5 klimatyzatorów powietrza pracujących bez przerwy 20 godzin na dobę. Taki 100 letni buk oczyszcza w ciągu swoje życia około 40 mln sześciennych powietrza. Aby taką pracę wykonać potrzeba aż 1700 młodych buków o średnicy 1 m. Aby uzyskać podobny efekt potrzeba obsadzić młodymi drzewami i bylinami plac o powierzchni 300 – 400m kwadratowych.

Kolejną ważną i niezwykle pożyteczną funkcją zieleni osiedlowej jest wydzielanie do powietrza przez rośliny około 20 000 substancji lotnych, które mają ogromne znaczenie dla zachowania zdrowia i dobrego samopoczucia ludzi. Są to swoiste naturalne inhalacje wspomagające leczenie układu oddechowego, odpornościowego i nerwowego. Substancje te działają kojąco i łagodząco, dezynfekująco,pomagają zwalczać infekcje bakteryjne, wirusowe i szkodliwe grzyby.

Zbawiennego wpływu roślinności w mieście możemy doświadczyć w wilgotną letnią noc po upalnym dniu.

Dzika przyroda na osiedlu?

W przypadku osiedla Na Stoku w Kielcach nie można zapomnieć o bardzo ważnej funkcji ekologicznej zieleni osiedlowej.

Na terenie osiedla stwierdzono występowanie

7 gatunków płazów, 4 gatunków gadów, 124 gatunki ptaków w tym 36 gatunków lęgowych, 22 gatunki ssaków w tym 11 gatunków nietoperzy (źródło: kartoteka faunistyczna Stowarzyszenia M.O.S.T. www.mostedu.org).

Obecnie roślinność osiedla to przede wszystkim trawniki i spontanicznie nasadzana przez mieszkańców roślinność drzewiasta i krzewiasta.

Proponowana przez Stowarzyszenie M.O.S.T. koncepcja zagospodarowania zieleni na osiedlu Na Stoku zakłada więc uporządkowanie istniejącej zieleni, nowe nasadzenia uzupełniające, zakładanie śródblokowych miniparków i zieleńców, budowę alei drzew.

Jaka jest i może być zieleń Na Stoku?

 

W czasie przeprowadzonej Na Stoku inwentaryzacji naliczono 5126 drzew i krzewów z 66 gatunków. W większości są to spontaniczne nasadzenia prowadzone przez mieszkańców osiedla w trosce o swoje najbliższe otoczenie. Taka aktywność sąsiedzka pozwoliła zazielenić bezdrzewne blokowisko ale skutkiem tego jest chaotyczna struktura zieleni, często jej niska wartość, niewłaściwa lokalizacja, zły dobór gatunkowy.

Cechy charakterystyczne istniejącej zieleni to:

– duże i bardzo duże zagęszczenie roślin a równocześnie obecność miejsc niemal całkowicie lub całkowicie pozbawionych roślinności;

– dominacja nasadzeń przy częściach frontowych budynków mieszkalnych; brak szpalerów                i alei drzew i krzewów podkreślających istniejące ciągi komunikacyjne, nieliczne nasadzenia przy placach zabaw i boiskach;

– chaotyczność gatunkowa nasadzeń roślinnych;

– chaotyczność kompozycyjna nasadzeń roślinnych;

– w odniesieniu do wieku osiedla, stosunkowo niski średni wiek drzew i krzewów (brak lub nieliczne duże i stare okazy roślin);

– wysoki udział gatunków szybkorosnących, krótkowiecznych, liściastych.

Projekt zieleni osiedla Na Stoku ma w założeniu nawiązywać do naturalnych elementów przyrody i bazować na krajowych gatunkach roślin ozdobnych lub ich efektownych odmianach. Wybór takiej koncepcji ma uzasadnienie przyrodnicze (siedliskowe i ekologiczne), kulturowe, ekonomiczne (brak konieczności zmiany warunków wodnych i glebowych, niskie koszty rodzimych gatunków) oraz edukacyjne.

Do tej pory Stowarzyszenie M.O.S.T. doprowadziło do realizacji nasadzeń około 50 drzew i krzewów. Przede wszystkim uzupełniono szpaler klonów tatarskich nasadzeniami bardzo dekoracyjnych, rodzimych i odpornych na zanieczyszczenia klonów polnych. Obsadzono też osuwającą się skarpę roślinnością wiążącą ziemie w naturalny sposób. W tym przedsięwzięciu wzięło udział kilkunastu mieszkańców osiedla. Stowarzyszenie założyło też pierwszą w Kielcach łąkę kwietną. Jest to obecnie bardzo popularny w Polsce sposób na zagospodarowanie trawników, pasów drogowych, osiedlowych przestrzeni, które nie mogą być wykorzystane w inny sposób. Łąki mają bardzo ważny walor estetyczny ale też pozytywny wpływ na zdrowie ludzi ponieważ przyczyniają się do minimalizowania reakcji alergicznych spowodowanych jałowym, zapylonym miejskim powietrzem. Taka łąka to także miejsce ważne siedlisko dla wielu rzadkich i zagrożonych gatunków owadów. Okazuje się bowiem, że miasto może być ostoją bioróżnorodności.

Stowarzyszenie M.O.S.T. realizuje też na osiedlu Na Stoku projekt „Biobloki”. Mieszkańcy osiedla mogli składać swoje wnioski zawierające propozycje zagospodarowania pustych placów roślinnością. Najciekawsze propozycje zostaną zrealizowane. W sumie w ramach projektu na osiedlu w zaplanowany i zgodny z koncepcją sposób posadzimy ponad 200 drzew i krzewów. Dzięki temu powstaną przynajmniej trzy osiedlowe miniparki.

Wszystkie plany nasadzeń konsultowane są z mieszkańcami osiedla.