Krzyżówka królową śniegu
Siarczyste mrozy nie przestraszyły miłośników ptaków, którzy w weekend przeprowadzili Zimowe Ptakoliczenie. Według wstępnych wyników opracowanych przez Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków (OTOP), po raz 4. z rzędu najliczniejszym gatunkiem okazała się kaczka krzyżówka.
Ornitolodzy podkreślają, że są to wstępne wyniki, ponieważ uczestnicy akcji mogą nadsyłać swoje dane do 4 lutego. Jednak już wiadomo, że udało się policzyć co najmniej 117 tys. ptaków, co jest lepszym wynikiem niż rok temu. Wiadomo również, że kolejne „miejsca na podium” zajęły bogatka oraz gawron [1]. Wróbel obronił ubiegłoroczną, czwartą pozycję.
Już dzisiaj widzimy, że w tym roku zaobserwowano więcej bogatek niż przed rokiem. Był to też najczęstszy gatunek, notowany w 80% wypełnionych Kart Obserwacji. Może to wynikać faktu, że jest to gatunek bardzo chętnie odwiedzający karmniki, a większość uczestników Zimowego Ptakoliczenia liczyła ptaki korzystające z takiej formy pomocy – mówi Antoni Marczewski z OTOP, koordynator akcji.
Tegoroczny Ptak Zimy, łabędź niemy, odnotował znacznie gorszy wynik niż przed rokiem (z 1800 osobników do 1100), za to ogromny wzrost odnotowano w przypadku jemiołuszki – z 525 os. podczas poprzedniej edycji do 4100 podczas tegorocznej. W tym roku Zimowe Ptakoliczenie wypadło podczas wyjątkowo mroźnego weekendu. Wiele miejskich stawów i jezior było zamarzniętych, a łabędzie mogły przenieść się na niezamarznięte odcinki rzek, gdzie nie prowadzono obserwacji. Natomiast wynik jemiołuszki potwierdza, że mamy w tym roku do czynienia z intensywnym nalotem osobników ze Skandynawii, szukających u nas pokarmu, głównie owoców jemioły i jarzębiny – dodaje Marczewski.
Na uwagę zasługuje wysokie, 12. miejsce trznadla. Ten żółty, podobny do wróbla ptak gnieździ się głównie w krajobrazie rolniczym. Przyrodnicy obawiają się jednak o jego przyszłość. Jeśli podczas szczytu UE w dniach 7-8 lutego politycy obetną środki wspierające Program Rozwoju Obszarów Wiejskich, trznadle i wiele innych gatunków znajdą się w niebezpieczeństwie. Dotychczas dzięki PROW możliwe było wspieranie rolników prowadzących gospodarkę przyjazną przyrodzie i przynoszącą korzyści ludziom (m.in. poprzez dbanie o miedze, śródpolne oczka wodne czy kępy krzewów ograniczające erozję i korzystnie wpływające na lokalny klimat). Jeśli te pieniądze zostaną zabrane, wiele pożytecznych działań przestanie się rolnikom opłacać. OTOP zachęca do wysyłania w tej sprawie listów do przedstawicieli Polski udających się na unijny szczyt [2].
Wstępnie wiadomo, że ptaki liczyło w Polsce ponad 1500 osób – najwięcej w województwach mazowieckim, pomorskim i lubelskim. Obserwacje można było prowadzić indywidualnie lub uczestnicząc w wycieczkach organizowanych w całej Polsce przez wolontariuszy OTOP. Największe tłumy przyciągnęły ptasie spacery w Sieradzu, Sopocie oraz Janowie Podlaskim. Swoje wyniki najczęściej nadsyłały osoby z mniejszych miejscowości, co może tłumaczyć niższe pozycje we wstępnym rankingu takich gatunków jak sroka (14.) czy wrona siwa (18.)
Tradycyjnie nie zabrakło rzadszych, ciekawych gatunków. W Warszawie spotkano dwóch egzotycznych uciekinierów z niewoli – gęś tybetańską oraz aleksandrettę obrożną (zieloną papugę z długim ogonem). Dużo emocji wzbudzały ptaki wodne – w gdańskim Parku Oliwskim stwierdzono zimującą samicę płaskonosa, a na wycieczce po parku na Wyspie Bolko w Opolu uczestnicy oglądali stado 12 ogorzałek – największe w dotychczasowej historii obserwacji w tym mieście. Niektórzy uczestnicy mogli podziwiać odpoczywające sowy – spotykano głównie uszatki i puszczyki, ale w Kleczy Dolnej w Małopolsce udało się zaobserwować również 2 pójdźki.
Nota:
[1] Pierwsza dziesiątka najliczniej spotykanych gatunków, stan na 27.01.2013: 1. krzyżówka – 22443, 2. bogatka – 9863, 3.gawron – 8597. 4.wróbel – 8087, 5. mazurek – 6621, 6. kawka – 6177, 7. gołąb miejski – 5796, 8. dzwoniec – 4581, 9. jemiołuszka – 4122, 10. czyż – 3124
[2] OTOP i inne organizacje pozarządowe apelują do Donalda Tuska i pozostałych przedstawicieli Polski, by na szczycie UE w dniach 7-8 lutego poparli wniosek o zapewnienie 50 proc. budżetu Wspólnej Polityki Rolnej na Program Rozwoju Obszarów Wiejskich, zagwarantowanie wzmocnienia funduszu na rzecz przyrody i klimatu LIFE do poziomu 1 proc. budżetu UE oraz przeznaczenie 20 proc. budżetu UE na działania spowalniające i łagodzące skutki zmian klimatycznych w ramach Polityki Spójności.
Więcej informacji
Antoni Marczewski – specjalista ds. komunikacji,
Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków
Tel. 22 761 82 05 wew. 903
Kom. 500 239 648 lub 508 065 029
E-mail: antoni.marczewski@otop.org.pl
Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków (OTOP)
to działająca od dwudziestu lat organizacja pozarządowa o statusie pożytku publicznego, zajmująca się ochroną dzikich ptaków i miejsc, w których one żyją. Celem Towarzystwa jest zachowanie dziedzictwa przyrodniczego dla dobra obecnych i przyszłych pokoleń. Jego działania wspiera rzesza kilkunastu tysięcy członków, wolontariuszy i sympatyków. OTOP jest polskim partnerem światowej federacji towarzystw ochrony ptaków – BirdLife International.
Po 20 latach istnienia OTOP to:
• Prawie 1000 ha rezerwatów, w których prowadzona jest czynna ochrona przyrody
• 174 ostoje ptaków (IBA), w tym 110 objętych regularnym monitoringiem
• 159 lęgowych gatunków ptaków objętych regularnym monitoringiem
• 2.500 nakładu kwartalnika “Ptaki”
• 800 wolontariuszy
• 2.000 członków
• 10.000 zadeklarowanych sympatyków
• 50.000 dzieci objętych programem edukacyjnym
• Więcej informacji o działaniach OTOP na: www.otop.org.pl.
BirdLife International
jest światową federacją towarzystw ochrony ptaków, która dąży do zachowania ptaków, ich siedlisk i różnorodności biologicznej na świecie, pracuje z ludźmi w kierunku zrównoważonego rozwoju, w zakresie wykorzystania zasobów naturalnych. BirdLife działa w 117 krajach i terytoriach na całym świecie. BirdLife Europe jest obecne w 45 krajach i wszystkich państwach członkowskich UE. http://europe.birdlife.org
fot. Ł. Misiuna
Przyrodnik, pedagog, specjalista zarządzania zasobami przyrody i środowiska, działacz przyrodniczych organizacji pozarządowych, promotor walorów przyrodniczych i turystycznych województwa świętokrzyskiego 
