Organizacje ekologiczne i rolnicze wspólnie apelują do premiera
Z okazji szczytu UE, podczas którego będą zapadać decyzje dotyczące budżetu na lata 2014-2020, Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków (OTOP) i ponad 20 innych organizacji ekologicznych oraz rolniczych wystosowało wspólny apel do premiera Donalda Tuska o zapewnienie środków na działania korzystne dla społeczeństwa i środowiska.
Największe obawy sygnatariuszy listu dotyczą Wspólnej Polityki Rolnej (WPR) – głównie planowanych cięć na rozwój obszarów wiejskich. Tzw. drugi filar WPR (pierwszy stanowią dopłaty bezpośrednie) pozwala finansować działania wspierające zachowanie różnorodności biologicznej (w tym również tradycyjnych ras i odmian), odpowiednie użytkowanie wody i gleby, zwiększanie konkurencyjności sektora rolniczego i aktywizację społeczności wiejskich (w ramach programu LEADER). Według propozycji przewodniczącego Rady Europejskiej, Hermana van Rompuya, w latach 2014-2020 środki na ten cel zostałyby obcięte o 9%. Jednocześnie 3-krotnie większy pierwszy filar zostałby zmniejszony o zaledwie niecałe 6%.
Podczas gdy działania wspierane w ramach rozwoju obszarów wiejskich służą zarówno ludziom, jak i przyrodzie, dopłaty bezpośrednie nie mają żadnego przełożenia na poprawę stanu wspólnego dobra, jakim jest środowisko. Zamiast rolnictwa dbającego o zachowanie właściwego stanu wód, gleby, a także przyrodniczego i kulturalnego dziedzictwa terenów rolniczych promowane jest rolnictwo przemysłowe, w którym te wartości odgrywają znikomą rolę. – mówi Małgorzata Górska z OTOP. Autorzy listu wskazują na kolejne zagrożenie – udzielenie zgody państwom członkowskim na dalsze cięcia środków rozwojowych i przeznaczenie ich na dopłaty obszarowe. Gdyby wszystkie 27 krajów zdecydowało się na ten krok, budżet na rozwój obszarów wiejskich zmniejszyłby się o ponad 25% w stosunku do lat 2007-2013.
Organizacje pozarządowe, rozumiejąc konieczność wprowadzenia cięć w obliczu kryzysu ekonomicznego, postulują, by były one proporcjonalne w obu filarach przy jednoczesnym zapewnieniu, że połowa budżetu WPR zostanie przeznaczona na drugi filar. Popierają również propozycję Komisji Europejskiej dotyczącą „zazielenienia” dopłat bezpośrednich. – Apelujemy do unijnych przywódców, by zgodnie z zaleceniami KE wprowadzili obowiązek stosowania rozwiązań korzystnych dla środowiska przez beneficjentów dopłat. Dotyczy to uprawy co najmniej 3 gatunków roślin, zachowania lokalnych ostoi przyrody, takich jak miedze, zadrzewienia czy śródpolne oczka wodne oraz utrzymaniu trwałych użytków zielonych. – dodaje Górska.
Poza organizacjami o zapewnienie bezpiecznej przyszłości terenom wiejskim od ponad tygodnia apelują do Donalda Tuska również internauci, wysyłając do niego wiadomości za pośrednictwem petycji na stronie www.budzet-dla-przyszlosci.eu. Z tej samej platformy korzystają obywatele innych krajów, którzy wspólnie chcą przekonać polityków do wzięcia odpowiedzialności za zdrowe i różnorodne środowisko. Zmiany w liczebności ptaków krajobrazu rolniczego, badane w całej Europie, stanowią jeden z używanych przez Eurostat wskaźników jakości życia w państwach członkowskich UE, co podkreśla dużą rolę, jaką odgrywają te tereny.
Sygnatariusze listu zwracają uwagę na potencjał, jakim dysponuje Europa w zakresie tworzenia nowych miejsc pracy w sektorach związanych ze zrównoważoną gospodarką, takich jak efektywność energetyczna, zrównoważony transport czy efektywne wykorzystanie zasobów. Aby wykorzystać tę szansę, konieczne jest wprowadzenie zmian także w unijnej Polityce Spójności. Wśród postulatów znalazł się również wniosek o wzmocnienie programu LIFE – obecnie jedynego unijnego instrumentu finansowego dedykowanego ochronie środowiska i klimatu. W ciągu 20 lat istnienia LIFE umożliwił realizację szeregu projektów chroniących najcenniejsze europejskie gatunki i siedliska przyrodnicze, m.in. wodniczkę, dubelta, orlika grubodziobego, gila azorskiego czy bałtyckie torfowiska. Obecnie UE przeznacza na niego zaledwie 0,2% swego budżetu – wnioskujemy o zwiększenie tej kwoty do 1%. – mówi Antoni Marczewski z OTOP. Będzie to silne wsparcie walki ze spadkiem różnorodności biologicznej i skutkami zmian klimatycznych, a jednocześnie nie będzie wymagało znaczących wyrzeczeń. – podsumowuje.
Nota edytorska:
1. List do premiera Donalda Tuska poparły: Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków, Centrum Ochrony Mokradeł, Forum Rolnictwa Ekologicznego im. M. Górnego, Fundacja Greenmind, Fundacja Rolniczej Różnorodności Biologicznej AgriNatura, Instytut na rzecz Ekorozwoju, Klub Przyrodników, Komitet Ochrony Orłów, Międzynarodowa Koalicja dla Ochrony Polskiej Wsi – ICPPC, Organic Farma Zdrowia, Polska Zielona Sieć, Polskie Towarzystwo Ochrony Ptaków, Pracownia na rzecz Wszystkich Istot, Ptaki Polskie, PTOP „Salamandra”, Społeczny Instytut Ekologiczny, Stowarzyszenia EKOLAND – Oddział Zachodniopomorski, Stowarzyszenie Dla Dawnych Odmian i Ras, Stowarzyszenie Ekologiczne EKO-UNIA, Stowarzyszenie na rzecz Ekorozwoju Agro-Group, WWF Polska, Zachodniopomorskie Towarzystwo Przyrodnicze
Więcej informacji:
- Małgorzata Górska – rzecznik ds. polityki ochrony przyrody, Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków, 501 542 851, malgorzata.gorska@otop.org.pl
- Antoni Marczewski – specjalista ds. komunikacji, Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków, (22) 761 82 05 w. 903, 500 239 648, antoni.marczewski@otop.org.pl
Autor: Antoni Marczewski
fot. Ł. Misiuna „Góry Świętokrzyskie”