UNESCO o zagrożeniach dla Obszarów Światowego Dziedzictwa
Komitet Światowego Dziedzictwa UNESCO, obradujący na dorocznej sesji zorganizowanej tym razem w Krakowie w Polsce, pracuje nad serią ok. 150 decyzji w sprawie Obszarów Światowego Dziedzictwa w Zagrożeniu oraz innych Obszarów Światowego Dziedzictwa, na których zaobserwowano niepokojące zjawiska. Decyzje, adresowane do odpowiednich państw odpowiedzialnych za obszary, zawierają zalecenia i wezwania dotyczące ochrony poszczególnych obszarów, wezwania do przedstawienia informacji i dokumentów, opinie oraz rozstrzygnięcia co do organizacji ewentualnych misji obserwacyjnych i rozstrzygnięcia co do wpisania / skreślenia poszczególnych Obszarów Światowego Dziedzictwa na listę Obszarów w Zagrożeniu.
Np. uznany za Obszar Światowego Dziedzictwa Park Narodowy Komoe został skreślony z Listy Obszarów w Zagrożeniu, ponieważ opanowano tam problem kłusownictwa, co doprowadziło do stabilizacji populacji słoni i szympansów.
Komitet z zadowoleniem przyjął zmiany legislacyjne w Belize, służące ochronie ekosystemu Barierowej Rafy Koralowej i lasów mangrowych, a dotyczące ochrony namorzynów i wyznaczenia strefy morskiej wolnej od eksploatacji ropy naftowej, wskazał jednak że regulacje te nie są jeszcze wystarczające i dostatecznie precyzyjne, by gwarantowały ochronę zagrożonego Obszaru.
Komitet wyraził najszczersze kondolencje rodzinom strażników poległych w ochronie obszarów chronionych w Demokratycznej Republice Konga, wyrażając równocześnie ubolewanie, że korpus ochrony tych obszarów nie może działać prawidłowo wskutek niewystarczających zasobów ludzkich i sprzętowych; ponowił wezwanie by nie dopuścić do eksploatacji ropy naftowej.
Komitet wezwał Indonezję do zapewnienia, że w lasach deszczowych Sumatry nie będzie miała miejsce budowa nowych dróg ani rozbudowa ścieżek pieszych do dróg, jak również inwestycje w zakresie energii geotermalnej.
Komitet z głęboką troską zauważył, że budowa tamy Mekin w Kamerunie zagraża pobliskiemu lasowi Dja, a także powoduje zalanie terenów i infrastruktury ważnych dla lokalnej społeczności, wzywając Kamerun do wdrożenia ustalonego wcześniej planu środków minimalizujących.
Jemen został upomniany, by pomoc udzielana ludności i odbudowa po huraganie na wyspach Sokotra nie stały się pretekstem do rozbudowy infrastruktury.
Komitet wyraził głębokie ubolewanie wobec przyjęcia w Wielkiej Brytanii planów zagospodarowania przestrzennego w sąsiedztwie kompleksu Pałacu Westminterskiego, niezgodnych z ochroną wartości kulturowych tego obiektu i z wcześniejszymi rekomendacjami UNESCO.
Komitet z zadowoleniem przyjął postęp Macedonii w tworzeniu planu zarządzania kulturowo-przyrodniczym obszarem rejonu Ohrydy, wzywając jednak do dokonania strategicznej oceny oddziaływania rozproszonych inwestycji na obszar, zarzucenia planów budowy drogi i ośrodka narciarskiego, wzywając do przeprowadzenia linii kolejowej w ramach Paneuropejskiego Korytarza Transportowego wariantem z daleka od wrażliwego brzegu jeziora.
… itd.
Przyjęta decyzja 41 COM 7B.1 dotyczy polsko-białoruskiego obszaru Puszczy Białowieskiej. W tej decyzji Komitet UNESCO:
– Wyraża zadowolenie z powiększenia obszaru ochrony ścisłej w Puszczy Białowieskiej (na Białorusi) o 1250 ha;
– Zwraca uwagę, że w procedurze oceny oddziaływania na środowisko aneksu do planu urządzenia lasu nadleśnictwa Białowieża nie przeprowadzono odpowiedniej oceny tego dokumentu na cechy, dla których Puszcza Białowieska została uznana za element Światowego Dziedzictwa;
– Zwraca uwagę, że obecne pozyskanie drewna w Polsce stanowi potencjalne zagrożenie dla obszaru. Z najwyższą troska zauważa kroki podejmowane przez Komisję Europejską, świadczące że usuwanie drzew ponad 100-letnich w Puszczy może spowodować zagrożenie dla siedlisk, gatunków i bioróżnorodności, i że zakres wycinki takich drzew wykracza poza poziom niezbędny do bezpiecznego korzystania z lasu;
– Powtarza wezwanie władz polskich do zapewnienia ciągłości i integralności ochrony starodrzewi w Puszczy Białowieskiej;
– Stanowczo wzywa do natychmiastowego zaprzestania cięć w starodrzewach oraz wzywa do wyjaśnienia wycinek drzew innych niż świerk (co nie może być wytłumaczone walką z kornikiem);
– Wzywa Polskę do przyjęcia misji monitoringowej, która m. in ustali, czy są podstawy do wpisania Puszczy Białowieskiej na Listę Obszarów w Zagrożeniu;
– Wzywa do pilnego przygotowania planu zarządzania Obszarem Światowego Dziedzictwa, nie akceptując proponowanego przez Polskę kilkuletniego horyzontu czasowego opracowania takiego planu; podkreśla że plan powinien zagwarantować, że w Puszczy nie będą mieć miejsca żadne działania które mogłyby negatywnie wpłynąć na cechy, dla których została ona uznana za element Światowego Dziedzictwa;
– Wzywa Polskę do przedstawienia do grudnia 2018 r. raportu o stanie ochrony, celem rozważenia, na sesji w 2019 r., ewentualnego wpisania Puszczy na Listę Obszarów w Zagrożeniu.
Delegacja rządu polskiego prowadziła intensywne zabiegi lobbystyczne przeciwko decyzji w/s Puszczy Białowieskiej, w czym znalazła poparcie Kazachstanu i Azerbejdżanu, ale nie pozostałych członków Komitetu. Wszystkie decyzje Komitetu UNESCO są formułowane specyficznym językiem dyplomacji, a biorąc pod uwagę jego reguły, decyzja białowieska jest jedną z ostrzej sformułowanych z całego pakietu – np. tylko w tej jednej decyzji użyto formuły „stanowczo wzywa” (strongly urges).
Fot. Łukasz Misiuna
Klub Przyrodników jest ogólnopolską pozarządową organizacją ekologiczną, zajmującą się ochroną przyrody. Klub prowadzi także działalność poznawczą, gromadząc dane o przyrodzie Polski Zachodniej. 
