Monitoring skuteczności ochrony obszarów Natura 2000 w woj. świętokrzyskim.
W województwie świętokrzyskim rusza pierwszy projekt kontroli obywatelskiej ukierunkowany na monitoring poprawności realizacji założeń Sieci Natura 2000.
Projekt jest realizowany przez kieleckie Stowarzyszenie M.O.S.T.
Historia tworzenia sieci N2000 w woj. świętokrzyskim wskazuje na liczne nieprawidłowości o charakterze nieformalnych i nieuzasadnionych ustaleń. Obecny przebieg granic obszarów N2000 jest często nieadekwatny do faktycznych zasobów przyrodniczych. Wyznaczenie obszarów było wypadkową interesów wielu podmiotów i wynikało z aspektów ekonomicznych – głównie gospodarki leśnej, polityki miast i planów inwestorskich. Stąd sieć N2000 w woj. świętokrzyskim, od momentu wdrażania do chwili obecnej jest traktowana instrumentalnie przez wszystkie podmioty odpowiedzialne za jej stan – społeczeństwo, urzędy i inwestorów.
Nasze doświadczenia wskazują, że istniejące NGO są słabe i nie podejmują zadań związanych z kontrolą społeczną organów administracji. Obserwujemy bliskie związki administracji z biznesem, co prawdopodobnie ma wpływ na podejmowane decyzje dotyczące bezpośrednio inwestycji wokół obszarów N2000. Z naszych doświadczeń wynika, że podmioty, które sprawują formalny nadzór nad tymi obszarami przyczyniają się do pogarszania się ich stanu poprzez szereg zaniedbań i zaniechań. W sprawach środowiskowych obserwujemy bardzo niski udział społeczny.
Nasze kilkuletnie doświadczenie w prowadzeniu tego rodzaju spraw skonfrontowało nas z niejasną siecią powiązań między biznesem a urzędnikami i politykami, z bezsilnością NGO, niską aktywnością społeczności lokalnych oraz utrudnianiem wyjaśniania spraw przy użyciu obowiązujących procedur. Uważamy za konieczne podjęcie działań mających na celu przełamanie tych niekorzystnych zjawisk. Uniemożliwiają one ochronę środowiska przyrodniczego, ograniczają skuteczność działania NGO i znacząco obniżają udział społeczeństwa w dotyczących go sprawach. Projekt byłby pierwszym kompleksowym działaniem z tego zakresu w woj. świętokrzyskim.
Celem projektu jest kontrola przestrzegania zasady integralności i spójności sieci Natura 2000 przez inwestorów, urzędy administracji rządowej i samorządowej oraz kontrola poprawności przeprowadzania procesu udziału społeczeństwa w procedurach administracyjnych dotyczących ocen oddziaływania przedsięwzięć na obszary Natura 2000 i innych dokumentów dotyczących tych obszarów. Na podstawie wybranych studiów przypadku obszarów Natura 2000 prześledzimy proces stanu zachowania przedmiotu ochrony, sposobu zagospodarowania przestrzennego, rodzaje inwestycji w granicach obszaru i w sąsiedztwie, jakość i powodzenie udziału społecznego, wpływ wydawanych decyzji środowiskowych na obszary Natura 2000, a także skutki stwierdzenia braku obowiązku przeprowadzania oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. Terytorialnie projekt będzie obejmował 5 obszarów Natura 2000 w woj. świętokrzyskim oraz teren bezpośrednio z nim sąsiadujący – w odległości 1000 m od granic obszaru.
Projekt realizowany w ramach programu Obywatele dla Demokracji, finansowanego z Funduszy EOG.
Stowarzyszenie Psychoedukacyjno-Przyrodnicze M.O.S.T.
os. Na Stoku 9/15, 25-437 Kielce
www.mostedu.org
biuro@mostedu.org
Przyrodnik, pedagog, specjalista zarządzania zasobami przyrody i środowiska, działacz przyrodniczych organizacji pozarządowych, promotor walorów przyrodniczych i turystycznych województwa świętokrzyskiego 
