Oddajmy przyrodzie doliny rzek
Doliny rzeczne były i są nadal najważniejszymi korytarzami ekologicznymi w Polsce. Korzystają z nich zwierzęta lądowe i wodne oraz rośliny i grzyby. Niestety człowiek stale przekształca naturalny krajobraz tworząc niemożliwe do pokonania bariery migracyjne. Dlatego Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie, Instytut Ochrony Przyrody PAN i WWF Polska, prowadzą wspólny projekt na rzecz udrożnienia korytarza ekologicznego doliny rzeki Biała Tarnowska.
W związku z coraz większą presją człowieka na środowisko, siedliska wielu gatunków zwierząt zostały podzielone różnymi barierami. Na lądzie powstają drogi i inne inwestycje liniowe, które uniemożliwiają swobodną migrację organizmów żywych . W korytach rzek budowane są stopnie wodne i różnego rodzaju przeszkody poprzeczne , które zaburzają naturalny cykl życia organizmów wodnych, w tym zwłaszcza odbywających dalekie wędrówki, takich jak łosoś.
Biała Tarnowska jest prawobrzeżnym dopływem Dunajca o długości ponad 100 kilometrów. Jej dolina stanowi bardzo ważny korytarz ekologiczny, spajający ze sobą cenne obszary objęte ochroną w sieci NATURA 2000. Podobnie jak w przypadku wielu polskich rzek ta funkcja przyrodnicza rzeki i doliny została istotnie zakłócona i zmieniona przez przemysłową i rolniczą działalność człowieka. Wybudowane na rzece stopnie wodne oraz fragmentacja siedlisk nadrzecznych zaburzyły możliwości swobodnej migracji organizmów wodnych i lądowych. Projekt prowadzony przez RZGW, IOP i WWF stanowi jeden z nielicznych w Polsce przykładów kompleksowego przywrócenia rzece i jej dolinie ciągłości ekologicznej i związanych z tym funkcji przyrodniczych. W ramach tego projektu zaplanowano przebudowę czterech stopni wodnych w dolnym i górnym biegu Białej Tarnowskiej. Jednocześnie prowadzone będą prace na rzecz przywrócenia możliwości swobodnej migracji koryta rzeki w miejscach, gdzie tereny nadrzeczne są słabo zagospodarowane. Oddanie rzece przestrzeni i stworzenie możliwości wylewania na terenach niezagospodarowanych, poza poprawą stanu środowiska, zwiększa też bezpieczeństwo powodziowe. Jak pokazują liczne przykłady ostatnich lat, regulacja koryt rzecznych, obwałowanie i stabilizacja brzegów rzeki mają negatywne konsekwencje, przyspieszając spływ wód potęgują niszczące działania wezbrań i powodzi, na terenach niżej położonych. Dlatego tak ważne staje się przywrócenie rzekom możliwości naturalnego kształtowania ich koryt, tam, gdzie jest to tylko możliwe.
Jesienią ubiegłego roku ruszyły prace na stopniach w Ciężkowicach i Pleśnej – mówi Marek Jelonek z RZGW Kraków. – Obecnie zaczyna się przebudowa kolejnych stopni w Kąclowej oraz w Grybowie. Ustalany jest historyczny genotyp łososia, którym planujemy zarybić Białą Tarnowską. Wyznaczono też nadrzeczne tereny w zarządzie RZGW Kraków, gdzie planuje się rozpocząć w pierwszej kolejności odnawianie lasów łęgowych.
Nadrzeczne lasy łęgowe to jedne z najcenniejszych i jednocześnie najbardziej zagrożonych siedlisk przyrodniczych Europy. W dolinie Białej Tarnowskiej, podobnie jak w całej Europie zostały one w dużej części zniszczone. RZGW Kraków, Instytut Ochrony Przyrody PAN i WWF wspólnie podejmują działania na rzecz rewitalizacji i przywrócenia tych siedlisk w dolinie Białej. To działanie jest pomocne nie tylko dla odtworzenia funkcji korytarza ekologicznego, ale dodatkowo prowadzi do łagodzenia skutków okresowych wezbrań wody. Realizowany projekt pomoże też w odtwarzaniu populacji łososia, przywróceniu historycznego zasięgu skójki gruboskorupowej – małża, który jest naturalnym filtratorem wód i jednocześnie wskaźnikiem czystości wód. Planowane są również działania na rzecz powstrzymania spadku liczebności kumaka górskiego, którego istnienie jest związane m.in. z postępującą fragmentacją siedlisk tego płaza i zanikiem miejsc jego rozrodu.
Projekt na rzecz przywrócenia drożności Białej Tarnowskiej jest wzorem do naśladowania we wszystkich miejscach gdzie wskutek ingerencji człowieka rzeki i ich doliny utraciły część swoich funkcji przyrodniczych i wskazuje na aktualny kierunek w ochronie wód śródlądowych – podsumowuje Piotr Nieznański z WWF Polska. – Ten projekt jest przykładem kompleksowego podchodzenia do ochrony wód i przykładem współpracy różnych instytucji i podmiotów przy realizacji celów służących przyrodzie i ludziom.
Projekt "Przywrócenie drożności korytarza ekologicznego doliny rzeki Biała Tarnowska" jest współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Fundusz Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko.
Źródło: WWF Polska
Razem z Tobą będziemy chronić rzeki i lasy, ratować zagrożone gatunki zwierząt. Wspólnie będziemy przeciwdziałać dalszym zmianom klimatu. Pomożesz nam uczyć innych, jak szanować Życie na Ziemi. 
