Unijne rozporządzenie o inwazyjnych gatunkach obcych

Napisany przez Klub Przyrodników dnia 14 grudnia 2014.
Zapisano w Bioróżnorodność, Prawo
Tagi: , , ,

29 września Rada UE przyjęła, zaakceptowane wcześniej przez Parlament
Europejski, rozporządzenie w sprawie zapobiegania i kontrolowania
rozprzestrzeniania się w UE inwazyjnych gatunków obcych. Oznacza to, że
wchodzi ono w życie od 1.01.2015 r. i – jak z zasady ropzorządzenia UE –
jest wiążącym aktem prawa w państwach członkowskich (nie musi być w tym celu
transponwane do prawa krajowego).

Tekst przyjęty przez Radę (ang.):
http://register.consilium.europa.eu/doc/srv?l=EN&f=PE%2070%202014%20INIT

Kominikat prasowy (ang.):
http://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pressdata/en/envir/14494
8.pdf

Komisja Europejska stworzy i będzie aktualizować listę gatunków obcych o
znaczeniu dla Unii. Obejmie ona gatunki obce dla UE stwarzające zagrożenie
dla różnorodności biologicznej lub usług ekosystemowych w UE. Podstawą do
włączania gatunków na listę ma być wiedza naukowa i analiza ryzyka, ale mają
być rozważone również aspekty społeczne i gospodarcze, w tym koszty
zapobiegania ekspansji gatunków i ich efektywność. Lista obejmie zarówno
gatunki we wczesnych stadiach inwazji lub wręcz dopiero zagrażające pojawem
w UE, jak i gatunki szeroko rozpowszechnione, których dalsza ekspansja
zagraża przyrodzie. Państwa członkowskie stworzą plany zapobiegania
introdukcjom i rozprzestrzeniania się tych gatunków. Stworzą system
monitoringu zapobiegający wczesne wykrycie pojawu i zapewnią (z możliwością
derogacji za zgodą KE) szybką likwidację pojawu. Dla ujętych la liście UE
gatunków szeroko rozpowszechnionych stworzą plany zarządzania i
ograniczania, w tym w razie potrzeby zwalczania; zapewnią odtwarzanie
zaburzonych przez gatunki obce ekosystemów.

Ujęcie na liście skutkować będzie zakazem umyślnego przywozu,
przetrzymywania, rozmnażania, umozliwiania rozmnażania, sadzenia,
przemieszczania, obrotu, uwalniania do środowiska ujętych gatunków oraz
obowiązkiem zapobiegania nieumyślnym introdukcjom, z prawem stosowania, na
drodze indywidualnych zezwoleń, odstępstw od tych zakazów, w szczególności w
celach badawczych lub ochrony gatunków w zabezpieczonych, zamkniętych
hodowlach, a także za zgodą KE, pod warunkiem oceny ryzyka, zabezpieczeń i
monitoringu, w przypadkach przekonującego interesu społecznego, w tym
względów społecznych lub gospodarczych. Szczegóły stosowalności zakazów,
wyjątków oraz metodykę analizy ryzyka może określić Komisja Europejska w
drodze aktów delegowanych (będą się stosować w państwach członkowskich
bezpośrednio).

Państwa członkowskie mogą tworzyć krajowe listy inwazyjnych gatunków obcych
znacznia krajowego. Mogą się na nich znaleźć także gatunki rodzime dla
innych części UE. Państwa mogą na swoim terytorium stosować do tych gatunków
rozwiązania jak dla gatunków z listy unijnej.

Państwa członkowskie na swoich listach mogą wskazywać gatunki wymagające
współpracy regionalnej. Taka współpraca może być prowadzona w szczególności
w stosunku do mórz, regionów biogeograficznych, dorzeczy. Komisja Europejska
na wniosek państwa członkowskiego obowiązana jest promować i wspierać taką
współpracę. Komisja może na wniosek państwa członkowskiego, w razie
potrzeby wynikającej ze współpracy regionalnej, decyzjami wykonawczymi
wymagać, by inne państwa członkowskie rozważyły zastosowanie do takich
gatunków rozwiązań jak dla gatunków z listy unijnej.

Państwa członkowskie są obowiązane dążyć do odzyakania kosztów zapobiegania
introdukcji i rozprzestrzenainai gatunków obcych oraz odtwarzania
ekosystemów od podmiotów odpowiedzialnych za rozprzestrzenienie gatunku.

Spod zakresu rozporządzenia wyłączone są m. in. gatunki rozprzestrzeniające
się naturalnie oraz ryby z załącznika IV Rozporządzenia 709/2007 w sprawie
wykorzystania w akwakulturze gatunków obcych i niewystępujących miejscowo,
np. karp, amur, tołpyga, pstrąg tęczowy.

Przyjęciu rozporządzenia sprzeciwiały się Węgry (akcentując gospodarcze
znaczenie akacji), a wstrzymały się: Dania i Finlandia (akcentując
gospodarcze znaczenie norki amerykańskiej i zapowiadając z góry sprzeciw
wobec jej ujęcia na liście unijnej) oraz Rumunia (akcentując nadmierną
ingerencję w kompetencje państw członkowskich) i Niemcy (bez pisemnego
uzasadnienia).

fot. Ł. Misiuna