Ochrona cennych siedlisk przyrodniczych na Ponidziu
Na Ponidziu w województwie świętokrzyskim rozpoczęła się realizacja projektu czynnej ochrony zagrożonych zanikiem siedlisk przyrodniczych. Projekt ma za zadanie zachowanie i w niektórych miejscach przywrócenie ciepłolubnych dąbrów oraz muraw kserotermicznych. Oba te siedliska powstały na skutek prowadzonej przez ludzi działalności rolniczo-pasterskiej. Oba zostały uznane za zagrożone zanikiem w skali całej Unii Europejskiej. Bez przywrócenia tradycyjnych metod gospodarowania łąkami i murawami nie jest możliwe zachowanie unikalnych siedlisk i tworzących je gatunków roślin oraz związanych z nimi gatunków owadów, ptaków, gadów i ssaków.
Projekt realizowany jest w Nadnidziańskim Parku Krajobrazowym położonym w obrębie Niecki Nidziańskiej na obszarze Natura 2000 na terenie gmin i sołectw: Pińczów, Kije, Stawiany, Wiślica, Byczów, Złota oraz Wola Chroberska. Obejmuje środkowy i dolny fragment Doliny Nidy, Nieckę Solecką i północno – zachodnią część Garbu Pińczowskiego.
Głównym celem projektu jest podjęcie działań ochronnych, które stworzą warunki do poprawy stanu i zachowania półnaturalnych ekosystemów siedlisk przyrodniczych, w tym m. in.: muraw kserotermicznych i ciepłolubnych dąbrów oraz zachowanie i ochronę populacji sierpika różnolistnego i dziewięćsiła popłocholistnego. Istotnym celem projektu jest stworzenie rezerwy genowej typowych dla Ponidzia gatunków roślin zagrożonych wyginięciem tj. sierpika różnolistnego, dziewięćsiła popłocholistnego, ostnicy Jana, lnu włochatego, wisienki stepowej i dyptamu jesionolistnego.
Celem pośrednim projektu jest przywrócenie wypasu owiec, który od kilkudziesięciu lat, na tym terenie nie był prowadzony. Pozwoli to, na utrzymanie siedlisk przyrodniczych we właściwym stanie, umożliwi utworzenie nowych miejsc pracy w tym rejonie oraz przywróci pewne wzorce kulturowe związane z wypasem. Dodatkowy cel projektu stanowi aktywizacja lokalnej społeczności w zakresie podniesienia świadomości ekologicznej, związanej z zagrożeniem i potrzebą ochrony najcenniejszych ekosystemów Ponidzia.
W ramach projektu podjęta jest czynna ochrona poprzez zastosowanie kompleksowych działań stanowiących przykład najlepszej praktyki w tym zakresie: uprzątnięcie terenu muraw ze śmieci, usuwanie podrostów drzew i krzewów, wykaszanie oraz wprowadzenie wypasu owiec (200 szt.) i kóz (10 szt.).
Założona zostanie plantacja nasienna, stanowiąca rezerwę genową gatunków roślin, typowych dla Ponidzia, monitoring siedlisk przyrodniczych tj. weryfikacja stanu zerowego oraz ocena efektów ekologicznych i społecznych podczas jego realizacji.
Podjęte zostały starania o zmniejszenie zagrożenia antropopresją najcenniejszych obszarów Ostoi Natura 2000, poprzez działania związane z organizacją ruchu turystycznego poprzez utworzenie infrastruktury turystycznej (miejsca postojowe, wiaty, platformy widokowe, tablice informacyjno-edukacyjne).
Prowadzona jest kampania informacyjna: strona internetowa, publikacje, warsztaty szkoleniowe dla dzieci i młodzieży, konferencje.
Podobne projekty są już realizowane w Polsce m.in. przez Klub Przyrodników oraz Śląskie Parki Krajobrazowe. Murawy kserotermiczne Ponidzia uchodzą za najbogatsze i najcenniejsze na terenie Polski, stąd bardzo ważne jest podejmowanie działań mających na celu ich ochronę. Zarówno ciepłolubne dąbrowy jak i kserotermy w wielu miejscach już utraciły swoje walory i zmniejszyły swoją powierzchnię. Te siedliska związane z aktywną gospodarką człowieka chronione wyłącznie w sposób konserwatorski tj. poprzez ochronę bierną, rezerwatową nie mają szans na zachowanie. Największe zagrożenia dla ich przetrwania to fragmentacja, zarastanie, niszczenie korytarzy ekologicznych poprzez zabudowę i rozbudowę infrastruktury w tym inwestycje liniowe.
Projekt realizowany jest przez Zespół Świętokrzyskich i Nadnidziańskich Parków Krajobrazowych wraz z Nadleśnictwem Pińczów a dofinansowany jest przez Unię Europejską ze środków funduszu Life +.
Tekst powstał za zgodą Dyrekcji Zespołu Świętokrzyskich i Nadnidziańskich Parków Krajobrazowych w oparciu o informacje zamieszczone na stronie projektu: http://life.pk.kielce.pl/
Przyrodnik, pedagog, specjalista zarządzania zasobami przyrody i środowiska, działacz przyrodniczych organizacji pozarządowych, promotor walorów przyrodniczych i turystycznych województwa świętokrzyskiego 
